1927 RIJKEN EN DE LANGE. 1852 — October — 1927. "In deze maand zal het drie kwart eeuw geleden zijn, dat de bekende Rotterdamsche pianofirma Gebr. Rijken en De Lange werd opgericht. In een artikel in den door de jubileerende firma en den muziekhandel Lichtenauer uitgegeven Rotterdamsche Concertkalender wordt van de wederwaardigheden van Rijken en De Lange, die door en door Rotterdamsche onderneming, in die 75 jaar verhaald. Bedoeld artikel, dat ook als afzonderlijk boekje is uitgegeven en om. geïllustreerd is met een aardig ge zicht uit Rotterdam : de Binnenrotte, voor de demping, maakt er gewag van, hoe de grondslagen van de firma reeds in 1848 werden gelegd door den piano-stemmer en -reparateur Georg Rijken, tot dien tijd werkzaam bij den pianohandel van Schmitz, aan de Weste Wagenstraat. De jongeman begon het eigen zaken doen zonder ander kapitaal dan vakkennis, een zeer mooie tenorstem en een groote muzikaliteit, welke laatste eigenschappen hem veel relaties bezorgden. Het aantal klanten nam spoedig zoodanig toe, dat hij zijn broer Jan in de zaak nam. De samenwerking der beide broeders bracht de zaak tot bloei en zij besloten ook zelf piano's te gaan maken. Het benoodigde geld werd geleend van een wel willenden cliënt en de „fabriek" werd gevestigd in een pand aan den Houttuin, waar zij over juist genoeg ruimte beschikten om één werkbank te plaatsen, en zich, niet zoo heel vrij te bewegen rondom de eerste piano in aanbouw. Het instrument werd bekroond met een bronzen medaille en, wat nog heuglijker was, verkocht Dat gaf den broeders moed en zij besloten in 1852 te blijven werken onder den naam Gebroeders Rijken. De onderneming nam voortdurend toe in bloei en na eenige jaren associeerde Samuel de Lange, organist van de Groote Kerk en leeraar aan de Rotterdamsche Toonkunst-Muziekschool, zich met Georg en Jan Rijken. Van toen af bestond de firma Gebr. Rijken en De Lange, die zich in den pianohandel en in het concertbedrijf naam heeft verworven. De nieuwe firma werd gevestigd in het huis van den heer De Lange aan de Eerste Lombard straat- dat doorliep tot aan de toen nog niet gedempte Binnenrotte, waarin, tegenover het huis der firma, een vaartuig lag met den luguberen, maar welsprekenden naam „De Doodenschuit", en zijn collega, die voor het vervoer van faecaliën was bestemd en in de wande ling ook wel de „Is-er-iets-schuit" heette. Onnoodig te zeggen, dat het daar vooral in den zomer, wel maneschijn, maar nooit rozengeur gaf. In 1886 overleed Georg Rijken, die werd opgevolgd door zijn zoon Frits (J. F. A. Rijken). In 1870 was de Binnenrotte gedempt en in 1877 reden de treinen over de spoor brug. De firma, die steeds een hoogere vlucht nam, kon aan verbetering denken. In 1888 verrees aan de Gedempte Binnen rotte een nieuw pand en dat bracht nieu wen bloei, mede tengevolge van Frits Rij ken's uitstekende hoedanigheden als piano begeleider. In 1883 was De Lange overleden en Jan Rijken stierf in 1896. In de plaats van laatstgenoemde trad zijn zoon Anton, thans de oudste firïnant, aan wiens herinneringen in het boekje aardige bijzonderheden zijn ontleend. De stemmersloopbaan van Anton Rijken viel in den tijd, toen Rotterdam nog zijn Hoogduitsche Opera had, en zij is vol herinneringen aan dien voor oudere Rot terdammers onvergetelijken tijd! Onder de zingende, blazende en strijkende kun stenaars.aan die Opera verbanden, wa ren veel klanten der firma, wier piano's de jonge man moest stemmen en zoodoen de kwam hij met velen hunner ook wel in persoonlijke aanraking. O.a. met één der „sterren", den — zoo als het boekje hem noemt — gróóóten (voornamelijk in eigen oogen) helden tenor Leomard Labatt, die een glazen oog had en in het Bad Hotel aan de Boompjes verblijf hield. Labatt had van de firma Rijken en De Lange een piano in huur, maar betaalde slecht Anton bood de kwitanties wel laan, maar vaak werden ze niet betaald. Op een morgen, toen hij dacht, dat de helden-tenor ter repetitie was, en zat te stemmen, stapte plotseling een gedaante in chambercloack, in het volle besef van zijn hooge waardigheid, majestueus de kamer binnen. Voor de stemmer tijd had, de kwitantie, die hij bij zich had, aan te bieden, begon de zanger : — Sagen Sic mal, ist das ein Piano? De jonge man keek onthutst. — Ja, mijnheer, wat zou het anders zijn? — Horen Sic mal, sagen Sie das zu Hause: wenn ein gewöhnlicher Mensch ein Piano mietet, darm geben Sie ihm, was Sie wollen, wenn aber der Labatt kommt, geben Sie das Beste, das Sie ha ben! Toen ontviel den jongen stemmer: - — Nu ja, mijnheer, als der Herr ook liet best bezahlt.... De groote man liet zijn eene oog fonkelen en verdween met koninklijken tred. Bij andere artisten klonk vaak door het pianostemmen heen de klank van een blaas- of strijkinstrument, soms wel het geluid van meer instrumenten tegelijk. Zoo bij de muzikanten-familie De Maaré, op den Diergaardesdiigel. Daar hoorde men hoorn-, cello-, vioolspelen uit verschillende kamers. Afspreken om te stemmen, als er niet gestudeerd werd, was daar niet mogelijk. Men was daar blijkbaar altijd bezig. Frits Rijken overleed in 1908. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Georg (W. G. A.) Rijken. In 1911 werd het pand aan de Lomhardstraat verbouwd. In 1922 werd de oudste zoon van Anton Rijken, Jan, in de firma opgenomen. Voor allen heeft gegolden: eerst de kennis en de praktijk, daarna het zaken doen. In 1923 werd wegens gebrek aan ruimte weer een zaal bijgebouwd, waar de firma haar grootste schatten demonstreert op het gebied der electrische en pneumatische instrumenten. Verder lezen we, dat vertegenwoordigingen van een aantal beroemde pianofabrieken aan Rijken en De Lange in den loop der jaren werden toevertrouwd. Een aardige kijk op de ontwikkeling van het bedrijf levert het verhaal van het transporteeren der instrumenten. Het tegenwoordige oudste lid der firma Anton Rijken, herinnert zich nog vaag hoe vroeger de piano's en zelfs de vleugels werden getransporteerd ... per berrie, wat volgens het woordenboek wil zeggen : brancard. Later werden zij per gewonen platten handwagen overal heen vervoerd: naar Schiedam, naar Delft, zelfs naar Den Haag. Onnoodig te zeggen, dat op zulk een lan gen afstand nogal eens „gerust" moest wor den en ook de dorst gelescht van het ver voerend personeel, wat, in aanmerking ge nomen de ruime fooien en de voortdurende nabijheid van het verleidelijke Schiedam, in dien tijd dubbel verleidelijk was. Eindelijk kwam de door paarden getrokken transportwagen. Dat was voor het vervoer een vooruitgang, die, doordat de wagen was gesloten, den instrumenten ten goede kwam. Ook waren er nu niet zooveel „haltes" noodig en de dorst werd minder. Een enkele maal sloeg de dorst weliswaar op de paarden over, die dan uit eigen be weging stilhielden. Sedert eenige jaren bezit de firma een geheel gesloten auto. Rusten is nu in het geheel niet meer noodig en dorst komt niet meer voor. De verdiensten van de firma voor het concertleven bewijst haar concertalbum, met de vleiendste getuigenissen betreffende haar concertvleugels, waaronder van de voornaamste internationaal beroemde pianovirtuozen, als : Annette Essipoff, Louis Diémer, Raoul Pugno, Ferruccio Busoni, Harold Bauer, Emil Sauer, Edouard Risler, Alexander Siloti, Max v. d. Sandt, Joh. Sikemeier, Anton B. H. Verheij, Paul Schramm, Carl Friedberg, Willem Andriessen, Dirk Schafer, Alfredo Casella, Ernëst Schelling, Arthur Rubinstein, Walter Gieseking, Marthe Girod, Juilus Röntgen, Raoul von Koczalsky, Myra Hess, Frederiö Lamond, José Iturbi, Frieda Kwast—Ho dapp, Igor Strawinsky, Elly Ney, William Murdoch, Brailowsky, Maazel, Wladimir Horowitz, Wanda Landowska. A.s. Zaterdagmiddag houden de firman ten van Rijken en De Lange van half 3 tot half 5 receptie in haar magazijnen en van Maandag 24 dezer tot Zaterdag 5 November geeft de firma iederen dag een afternoon-tea, opgeluisterd door plastische dansen en demonstratie van het nieuwste op het gebied harer werkzaamheid." Rotterdamsch nieuwsblad, 18/10/1927, p. ? (delpher.nl) Kijk terug naar De Nederlandse Piano R  © Copyright all rights reserved